رسانه های همکار
مرکبات زینتی
نام علمی: Citrus mitis
نام انگلیسی: CALAMONDIN ORANGE
پرورش مرکبات به عنوان گیاهان آپارتمانی اندکی نامعقول و نامتعارف به نظر می رسد. تصور می شود تاریخچه این امر به زمانی بر می گردد که ثروتمندان اقدام به بنای نارنجستان های بزرگی در مجاورت عمارتهایشان نمودند تا در طول زمستان نمونه های گران قیمت خود را تحت حفاظت قرار دهند. درختان بزرگ پرتقال ، نارنج و لیمو درون ظروف بزرگ پرورش داده می شدند در نتیجه این امکان وجود داشت که در فصل تابستان در ایوان قرار داده شوند و در زمستان توسط باغبانان به راحتی به نارنجستان انتقال یابند.
امروزه این گونه ها به دلیل اندازه ای که دارند به هیچ وجه برای پرورش در منزل مناسب نیستند و به جای آنها گیاه دیگری در مقیاس کوچکتر به نام Citrus mitis یا همان Calamondin orange پرورش داده می شود این گیاه که عضوی از تیره مرکبات (Rutaceae) می باشد بومی فیلیپین بوده و سالها پیش، در سال ۱۵۹۵ به سرزمین غرب معرفی شده است . لازم به ذکر است که خانواده فوق دارای ۳ جنس می باشد که یکی Citrus و دومی Ponsirus و سومی Fortunella می باشد.
بعضی از گونه های زینتی مربوط به جنس Fortunella می باشد. تمامی ویژگی های Calamondin به جز اندازه آن درست مانند ویژگی های خویشاوندان بزرگترش می باشد. این گیاه گل های سفید زیبا و بسیار معطری دارد و میوه آن، اگرچه کما بیش تلخ مزه است ولی خوراکی است. این میوه را می توان مانند لیمو قاچ کرد و در نوشیدنی های مختلف به کار برد. شاخه های Calamondin در آن واحد حامل ،شکوفه ، میوه های سبز و میوه های رسیده می باشند.
مرکبات زینتی در فصل تابستان فضای باز و در فصل زمستان فضای بسته با نور کافی را می پسندد. در اعیاد، اغلب نمونه هایی که به ثمر نشسته اند در معرض فروش قرار می گیرند، اما در هنگام خرید در این ایام لازم است در مورد برخی نکات دقت لازم به عمل آید . اولاً بکوشید مشخص شود که آیا گیاه به خوبی ریشه زده است یا خیر، زیرا برخی از گیاهان در فضای باز پرورش داده می شوند و از اینرو تعداد کمی ریشه برای حفظ آنها در فضای بسته وجود دارد.
ثانیاً نمونه ای را انتخاب کنید که از شکل و ظاهر خوبی برخوردار بوده و دچار ریزش برگ نباشد. ثالثاً مراقب باشید که گیاه در راه انتقال به منزل دچار سرمازدگی تکان های شدید و در معرض شدت باد قرار نگیرد البته کالا ماندین تنها گونه زینتی نمی باشد و در ایران کومکوات نیز به همان میزان تولید و از معروفیت کافی برخوردار است.
مرکبات زینتی یک گیاه مینیاتوری هستند و از اینرو ارتفاع آن در داخل ساختمان معمولا از (۶۰-۱۵۰cm) تجاوز نمی کند.
گیاه بسیار کند رویی است که در هر سال در حدود (۱۰-۱۲cm) بر ارتفاع آن افزوده می گردد.
عمدتا در ماههای تابستان گل می دهد اما در هر فصلی از سال قادر به تولید غنچه است. اگر مرکبات زینتی در فضای بسته و دور از حشرت به تولید گل بپردازند، باید به کمک قلم مو عمل گرده افشانی را برای آن انجام داد.
رایحه ای قوی در تمام اوقات با شکوفه های باز همراه است.
این گیاه به یک مکان نورگیر احتیاج دارد و اگر زیاد از پنجره دور باشد رو به زوال می رود.
در زمستان کافی است میزان دما بالاتر از درجه انجماد باشد اما درجه حرارت بین (۱۵-۱۳) درجه برای گیاه مطلوب تر است. در تابستان بهتر است گیاه را در فضای باز پرورش دهید. اگر گیاه در فصل تابستان در فضای بسته نگهداری گردد، دما باید (۱۸) درجه بوده و تهویه به خوبی انجام شود. ضمن آنکه درجات حرارت بالاتر و رطوبت زیاد را به خوبی تحمل می کند.
در فصل تابستان بطور مرتب مرکبات زینتی را آبیاری کنید . در زمستان حدودا هر هفته ای یکبار آبیاری کافی است مگر اینکه هوای اتاق خیلی گرم باشد که در آن صورت باید دفعات آبیاری را به هر ۵ روز یکبار افزایش داد. در هر صورت غرقاب شدن برای گیاه خوشایند نیست و لازم است عمل زهکشی به خوبی انجام شود. Calamondin یک گیاه آهک دوست است و از اینرو آب تصفیه نشده ی سخت را تحمل میکند.
در تابستان که گیاه در حال رشد است هر ۱۴ روز یکبار کود مایع را به آب آن اضافه کنید.
این گیاه از آبپاشی مکرر لذت می برد. در صورت امکان این کار را هر روز انجام دهید.
برای پاکیزه نگاه داشتن گیاه به آبپاشی اکتفا کنید. از بکار بردن مواد براق کننده برگ خودداری کنید.
جریان هوا را دوست دارد اما کوران مستقیم برای آن خوشایند نیست. مرکبات زینتی با بخار سازگاری ندارند.
خاک مناسب برای این گیاه کمپوست لومی شماره ۲ می باشد. لازم است از وجود یک لایه زهکشی مناسب در کف گلدان اطمینان حاصل کنید.
گلدان نمونه های بالغ را سالی یکبار در فصل بهار عوض کنید. همچنین می توان گیاه را در همان گلدان نگاه داشته و فقط خاک رویی را عوض کرد.
این گیاه به دلیل کندرو بودن نیاز مبرمی به هرس ندارد. در صورت لزوم شاخه های دراز و زائد را کوتاه کنید.
این کار معمولاً به وسیله قلمه در یک گلخانه گرم انجام می شود و بهتر است به افراد کارشناس واگذار گردد. با کاشتن هسته میوه های معمولی می توان درخت پرتقال ، نارنج یا لیمو به عمل آورد . اما گیاهان حاصله بسیار بزرگ می شوند و فقط زمانی به تولید گل و میوه می پردازند که ارتفاع آنها حداقل به (۲m-۱/۵) رسیده باشد. پیوند زدن بر روی پایه های کوتاه (dwarfing rootstock) نیز امکان پذیر است اما اینکار هم باید توسط متخصص انجام شود. بهر حال بهتر است تکثیر چه از طریق کاشت بذر در ارقام مناسب مرکبات و چه به طریق قلمه از بوته مادر توسط متخصصین انجام شود.
عمر این گیاه بسیار طولانی است مشروط بر اینکه به طور منظم تحت توجه و مراقبت قرار گیرد.
بهتر است آن را به تنهایی پرورش دهید.
مراقبت از این گیاه نسبتاً آسان است اما برای افراد کاملاً بی تجربه ، گیاه مناسبی نمی باشد.
علت : خشکی خاک و عدم وجود رطوبت کافی در هوا و یا رطوبت زیاد خاک ، زهکشی نامناسب و اشباع ریشه ها از آب ،خاک گلدان را آزمایش کنید تا مشخص شود که آیا باید فوراً گیاه را آبیاری و آبپاشی نمود یا اینکه به آن فرصت داد تا آب اضافی را دفع کند.
علت : گرمای زیاد و تهویه ناکافی ، گیاه را به یک محل خنک تر با تهویه بهتر انتقال دهید. در صورتی که هیچ گلی بر گیاه نمی روید، آن را به محل روشنتری ببرید.
علت : سرما ، گیاه را به محل گرمتری انتقال دهید.
علت : کوران سرد ، گیاه را در یک محل محفوظ نگاهداری کنید.
علت : نیاز به تغذیه .
علت :شپشک نرم تن ، با یک گوش پاک کن آغشته به الکل متیلیک رقیق تک تک حشرات را از روی گیاه بردارید و یا گیاه را با یک حشره کش جذبی سمپاشی کنید.
علت : (Scale insect) ، با یک گوش پاک کن آغشته به الکل متیلیک تک تک حشرات را از روی گیاه بردارید و یا گیاه را با یک حشره کش جذبی سمپاشی کنید.
علت : زنجره (Leaf hoppers) ، مرکبات زینتی را با یک حشره کش جذبی سمپاشی کنید.
علت : عسلک (whitefly) ، گیاه را با یک حشره کش سمپاشی کنید.
با یک پارچه مرطوب کپک ها را از سطح برگ پاک کنید. سپس گیاه مرکبات زینتی را با یک قارچ کش جذبی سمپاشی کنید.
