کود NPK یکی از مهم ترین و پرکاربردترین انواع کود در کشاورزی و نگهداری از گیاهان آپارتمانی و باغچه ای است. نام این کود از سه عنصر اصلی تشکیل دهنده آن گرفته شده:
N = نیتروژن (Nitrogen)
P = فسفر (Phosphorus)
K = پتاسیم (Potassium)
هرکدام از این عناصر نقش مهمی در رشد گیاهان دارند و نسبت آنها در ترکیب کود، مشخص کننده نوع مصرف آن برای گیاه خاص یا مرحله خاصی از رشد است.
نقش عناصر N، P و K در رشد گیاهان
نیتروژن (N)
نقش نیتروژن در رشد برگها و افزایش سبزینه گیاه است. این عنصر به تولید کلروفیل و رشد سریع برگ ها کمک می کند. گیاهانی که برگ های زیاد دارند مثل شمعدانی، گندمی و پتوس به نیتروژن بیشتری نیاز دارند.
فسفر (P)
فسفر باعث تقویت ریشه ها، افزایش شکوفه دهی و رشد گل می شود. در گیاهان گلدار و هنگام قلمه زدن یا انتقال به گلدان جدید، کود حاوی فسفر بالا بسیار مؤثر است.
پتاسیم (K)
پتاسیم مقاومت گیاه را در برابر آفات، بیماری ها و تنش های محیطی بالا می برد و به بهبود کیفیت میوه ها و گل ها کمک می کند. همچنین باعث سفت تر شدن سلول ها و استقامت ساقه ها می شود.
روی بسته بندی کودهای NPK معمولاً سه عدد مانند ۱۰-۵-۵ یا ۲۰-۲۰-۲۰ دیده می شود. این اعداد به ترتیب نشان دهنده درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم موجود در کود هستند. مثلاً:
کود 20-20-20 یعنی هر کدام از سه عنصر به میزان 20 درصد در ترکیب وجود دارند و این نوع کود به عنوان کود کامل عمومی شناخته می شود.
کود ۱۲-۱۲-۳۶ برای تقویت گلدهی و کیفیت میوه مناسب است، چون پتاسیم بالاتری دارد.
کود۲۰-۵-۱۰ برای رشد برگ ها و سبزینگی گیاهان بیشتر استفاده می شود.
چگونه ترکیب مناسب کود NPK را انتخاب کنیم؟
۱. مرحله رشد گیاه
مرحله رشد برگ و ساقه: کودهای با نیتروژن بالا مثل ۳۰-۱۰-۱۰ مناسب ترند.
مرحله گلدهی و میوه دهی: کودهای با فسفر و پتاسیم بالا مثل ۱۵-۳۰-۱۵ یا ۱۲-۱۲-۳۶ استفاده شوند.
۲. نوع گیاه
گیاهان زینتی برگ دار: مثل فیکوس، دیفن باخیا و زاموفیلیا از کودهای با نیتروژن بالا بهره می برند.
گیاهان گل ده یا میوه ده: مثل شمعدانی، رز، گوجه فرنگی یا توت فرنگی نیاز به فسفر و پتاسیم بیشتری دارند.
۳. فصل استفاده
بهار و تابستان: زمان رشد گیاه است و کوددهی با ترکیبات کامل یا متناسب مفید است.
پاییز و زمستان: رشد کم است و بهتر است کوددهی را کاهش دهید یا از کودهای سبک تر مثل ۵-۵-۵ استفاده شود.
چند نکته کاربردی برای استفاده از کود NPK
قبل از کوددهی خاک را مرطوب کنید تا ریشه ها آسیب نبینند.
بیش از اندازه کود ندهید؛ زیاد بودن کود، به ویژه نیتروژن، باعث سوختن ریشه ها می شود.
هر یک تا دو هفته یک بار، بر اساس دستور نوشته شده روی بسته بندی کود، از آن استفاده کنید.
کود NPK محلول در آب برای گلدان ها مناسب تر است، زیرا جذب سریع تری دارد.
هنگام تعویض گلدان یا هرس گیاه، از کود NPK با نسبت متوسط مثل ۲۰-۲۰-۲۰ استفاده کنید.
صبح ها یا عصرها کوددهی انجام شود، نه در زمان تابش شدید نور خورشید.
برای گیاهان تازه کاشته شده، کوددهی را بعد از دو هفته آغاز کنید.
کوددهی را در فصول رشد (بهار و تابستان) منظم تر انجام دهید و در پاییز و زمستان کاهش دهید.
سخن پایانی
کود NPK یکی از مهم ترین ابزارها برای رشد بهتر گیاهان آپارتمانی و باغی است. اما انتخاب ترکیب درست آن بستگی به نوع گیاه، مرحله رشد و شرایط محیطی دارد. اگر می خواهید گیاهانی سرحال، پرگل و مقاوم داشته باشید، توصیه می شود ترکیب کود را با دقت انتخاب کرده و مطابق نیاز واقعی گیاهان استفاده کنید.
برای خرید انواع کود NPK با ترکیب های متنوع و مخصوص گیاهان آپارتمانی، می توانید از فروشگاه اینترنتی آوند دیدن کنید.